Valgus položaj kolena ili „X – noge“ je deformitet donjih ekstremiteta, koji se odlikuje time što su kolena priljubljena a stopala razdvojena, dok je oslonac uglavnom na unutrašnjoj strani stopala. Može se javiti kao urođeni ili stečeni poremećaj. U drugom slučaju, najčešće se javlja kao posledica lošeg položaja zgloba kuka i/ili stopala.

Ovaj deformitet u velikoj većini slučajeva je nus pojava ravnih stopala, koja dovode do unutrašnje rotacije potkolenice i napetih peronealnih mišića. Kod X nogu takođe, i primicači u zglobu kuka su hronično napeti i povlače i rotiraju natkolenicu unutra. Ovo stanje praćeno se slabim i istegnutim glutealnim mišićima, a naročito je neaktivan gluteus medius, koji daje najveći doprinos bočnoj stabilizaciji kolena. Ukoliko valgus položaj nije na vreme saniran, može dovesti do pojave deformiteta kičmenog stuba praćenih konstantnim bolom u leđima i povreda ligamenata i meniskusa kolena. Zbog nepravilnog opterećenja kod osoba sa ovim deformitetom se pri dužem hodu ili stajanju javlja zamor i bol u nogama, koji je često praćen bolom u krstima. Zato pri planiranju treninga kod klijenata sa ovim problemom, moramo obratiti pažnju najpre na otklanjanje deformiteta. Naročito su gojazne osobe, osobe koje dugo stoje,ali i trudnice rizične za nastanak ovog stanja.
Kao i kod svih posturalnih deformiteta, i kod valgusa kolena se javljaju mišićni disbalansi usled hronične prenapetosti jednih i neaktivnosti drugih grupa mišića:

Iz tabele vidimo da trening mora biti usmeren najpre na jačanje gluteus mediusa, uz istezanje aduktora (primicača) kuka, kako bismo ponovo uspostavili ravnotežu u aktivaciji antagonističkih mišića u ovom zglobu. Aktivacijom mišića stopala navodimo klijenta da ponovo uspostavi unutrašnji svod stopala i ispravi hod. Ova aktivacija biva kombinovana sa istezanjem i tehnikama SMR (Self Myofascial Release) opuštanja mišića zadnje i spoljašnje lože lista.

Vezba za jacanje gluteus mediusa

Na slici pored je prikazana jednostavna vežba za jačanje gluteus mediusa, koja može biti primenjena pri otklanjanju ovog deformiteta. Iz ležećeg položaja na boku, cilj je podići jedno koleno što više dok stopala ostaju spojena, i polako se vratiti u početni položaj.
Pored efikasne primene vežbi kroz trenažni program, veoma je bitna i edukacija o pravilnom položaju i osloncu na stopalu prilikom stajanja i hoda. Sistematskom primenom treninga koji je pravilno usmeren na jačanje odgovarajućih mišića, ovaj deformitet može biti bezbedno uklonjen.